GALLIA

GALLIA

maxima Europae pars, quicquid enim terrarum a Rheno per Oceanum, Pyrenaeos montes, mare Mediterraneum, et Appenninum montem, usque ad Anconam clauditur, communi appellatione Gallia Latinis appellatur. A candore populi sic dicta, Γάλα enim Graecis idem quod lac Latinis. Montes namque et rigor caeli ab ea parte Solis ardorem excludunt, ut eorum corpora non colorentur. Regionem hanc olim in Cisalpinam, et Transalpinam divisêre. Cisalpinam dixêrunt, quam hodie fere communi vocabulo Lombardiam vocamus, quae Italiae pars est. Transalpinam, quae his 5. metis, Rheno nempe, Oceano, Pyrenaeis montibus, Mediterraneo mari, et Alpibus finitur. Hane Transalpinam iterum, Caesare teste, triplicem fecêre. Belgicam Celticam, et Aquitanicam. Belgicam, quae Oceano, Rheno, Matronâ et Sequanâ fluminibus includitur, hodiequeve maiori ex parte lingua Teutonica utitur, et Germania inserior (cui Picardia coniuncta est) vocatur. Celticam vero seu Lugdunensem, quae Garumnâ, Sequanâ, et Rhodano fluminibus comprehenditur. Haec nunc Francia dicitur. Aquitanicam denique, quae a Garumna ad Oceanum et Pytenaeos montes extenditur Septentrionem versus Oceanum habet qui et sinus Aquitanicus, ab Occasu Hispaniam, a Mer. Narbonensem provinciam. Corporibus hominum, et linguâ a ceteris differt, hodiequeve maior eius pars Gasconia, vel Vasconia dicitur. Hic Gallorum antiquus terminus. Sed Gallorum regio, quae hodie regni nomine gaudet, atqueve vernaculo vocabulo Franciae regnum vocatur, non tam late patet, sed tantum versus Septentr. angustior est, quantum illi linea ab Argentorato ad Rhenum sito, Iccium portum (hodie Caletum) usque deducta adimit; comprehenditqueve omnem eum terrarum tractum, qui hâc lineâ, Oceano, Pyrenaeis montibus, mari Mediterraneo, Alpibusque montibus continetur. Triplex etiam nomen habuit Gallia, Togata enim, Comata, et Braccata dicta est. Togata dicitur Cisalpina, quae sc. inter alpes est, et Rubiconem fluv. antiquum Italiae limitem: Ita dicta, quod populi illi Romanorum more toga uterentur. Braccata autem Gallia dicta est Narbonensis provincia: a braccis villosae vestis genere appellata, quibus peculiariter eius provinciae homines utebantur. Comata denique cognominabatur omnis Transalpina Gallia, a comae nutriendae studio. Baudr. Gallia est, Cisalpina, et Transalpina. Gallia Cisalpina, quae et Togata dicta, divisa fuit in Cispadanam, et Transpadanam, Gallia Cispadana vulgo nunc dicitur Lombardia di qua del Po Gallis dicta. Dividuntur inter se flumine Pado. Galliae Cispadanae populi fuêre Ligures, Anamani, Boii, Lingones, et Senones; Transpadanae autem fuêre Cenomani, Euganei, Insubres, Orobii, Lepontii, Salassi, Libicii, Laevi, Taurini, et Segusini. Histri vero, Carni, et Veneti populli a quibusdam Galliae Transpadanae accensentur, et ab aliis omnino ab ea excluduntur, teste Briertio. Est et Gallia Subalpina, quae nunc Pedemontium dicitur; estque pars Galliae Cisalpinae. Gallia vero Transalpina, quae alias Comata, in Aquitanicam, Celticam, et Belgicam subdivisa proprie et vere Gallia est, nunc Francia dicitur, vulgo la France, uti etiam ab Anglis dicitur, Hispanis, et Italis Francia, Germanis Franckreich, estqueve regnum Europae potentissimum, de quo pluribus in voce Francia, Gallia Aquitanica continebat totum tractum, ubi nunc sunt aquitania verae seu Guienna cis Garumnam, Vasconia, Benearnia, Pictavia, Santonia, Petrocorium, Ruthenensis provincia, Bituricensis, Lemovicensis, et

Cadurcensis, cum Alvernia. A. Iuv. facunda dicitur Gallia, Sat. 15. l. 5. v. 111.

Gallia causidicos docuit facunda Britannos.

Idem Sat. 7. l. 3. v. 147.

—— Accipiat te

Gallia, vel potius nutricula causidicorum

Africa ———

Hinc Adiectiva, Gallicanus, ut res Gallicanae, apud Cic. in orat. pro Quinctio. Item Gallicus, ut Gallica terebra, Columell. l. 5. Item Gallius, ut Galiiae mulieres apud Sallust. Hist. l. 4. c. 5. Denique Gallus, unde Galli dicti sunt, qui ex Gallia originem habent. Illia autem viliores, et crassiores vestes, vel pannos texebant, quippe quibus, teste Strab. l. 5. p. 212. lana, unde saga conficiebantur, crassior, et asperior fuit. Iuv. Sat. 9. l. 3. v. 28. et 30.

—— Pingues aliquando lacernas,

Et male percussas textoris pectine Galli.

Mart. l. 4. Epigr. 19. cuius epigraphe de Endromide.

Hanc tibi Sequanicae pinguem textricis alumnam

Idem l. 6. Epigr. XI. cuius epigraphe in Marcum.

—— Me pinguis Gallia vestit.

Urbes Galliae Aquitanicae clariores: Aginnum, Agen, in Aginnensi provincia. Albiga, Alby, in Occitania superiori. Angeriacum, S. Iean d' Angely, in Santonia. Anicium seu Podium, le Puy. Vide Podium. Aquae Tarbellicae, Dax, in Vasconia. Aturus, Ayre, in Vasconia. Aureliacum, Orilhac, in Alvernia. Auscii, Auch, in Arminiaco tractu. Baiona, Baione, in Vascitania. Bergeracum, Bergerac, in Petrocoricensi provincia. Biturix, Bourges, in Bituricensi provincia. Blabia, Blaye, in Guienna. Briva Curretia, Brive, in Lemovicis. Broagium, Brovage, in Santonia. Burdegala, Bordeaux, in Aquitania propria seu Guienna. Cadurcum, Cahors, in Cadurcensi provincia. Castrum Heraldi, Chastelleraut, in Pictavia. Claromons, Clermont, in Alvernia. Condomum, Condom, in Condomensi tractu. Consorani S. Licer de Conserans, in tractu cognomine. Elusa, Eause, in Arminiaco tractu. Engulisma, Angoulesme, in Engolismensi provincia. Exelodunum, Issoudun, in Bituricensi provincia. Fanum S. Iohannis Pedeportuensis, S. Iean Piedeport, in Navarra inferiori. Figeacum, Figeac, in Cadurcensi provincia. Floriopolis, S. Flour, in Alvernia. Fontenaeum, Fontenay le Comte, in Pictavia. Fuxium, Foix, in Occitania. Gueretum, Gueret, in Marchia. Issuria, Issoire, in Alvernia. Lactorium, Lectoure, in Arminiaco. Lascura, Lescar, in Benearnia. Lemovices, Limoges, in Lemovicensi provincia. Liburnia, Libourne, in Guienna propria. Lodunum, Londun, in Pictavia. Lumbarium, Lombez, in Convenis. Lucionum, Lucon, in Pictavia. Lugdunum Convenarum, S. Bertrand de Comminges, in Convenis. Malleacum, Maillezais, in Pictavia. Mimate, Mende, in Gabalis. Mons Albanus, Montauban, in Cadurcensi provincia. Mons Martiani, Mont de Marsan, in Vasconia propria. Neracum, Nerac, in Vazatensi provincia. Navarressum, Navarrins, in Benearnia. Niortium, Niort, in Pictavia. Olorona, Oleron, in Benearnia. Palum, Pau, in Benearnia. Pamiae seu Apamia, Pamiers, in Occitania. Petrocorium, Perigueux, in Petrocoricensi tractu. Pictavium, Poictiers, in Pictavia. Podium seu Anicium, le Puy, in Velaunis. Portus Santonum. Vide Rupella. Rigodunum, Riom, in Alvernia. Rivi, Rieux, in Occitania. Rupella, la Rochelle, in Alnetensi tractu. Ruthena, Rhodez, in Ruthenensi provincia. Santones, Saintes, in Santonia. Sarlatum, Sarlat, in Petrocoricensi provincia. Tarba, Tarbes, in Bigerrensi regione. Tutela, Tulle, in Lemovicensi provincia. Vabrae, Vabres, in Ruthenensi provincia. Vasatum, Bazas, in Vazatensi provincia. Vaurum, Lavaur, in Occitania. Verdunum ad Garumnam, Verdun, in Gaurensi tractu. Villafranca Ruthenensis, Villefranche de Rovergne, in Ruthenensi provincia. Usarchia, Userche, in Lemovicensi provincia.